کمپرسور یک دستگاه مکانیکی است که هوای محیط را مکش کرده و با فشرده سازی آن فشار هوا را تا میزان قابل توجهی بالا می برند که از این هوای فشرده با فشار بالا برای تجهیزات و ماشین آلات پنوماتیکی در بسیاری از صنایع استفاده می شود.

معرفی انواع کمپرسور باد

پیش از آنکه به بررسی دقیق اجزای کمپرسور باد بپردازیم آشنایی با انواع کمپرسور باد نظیر پیستونی، اسکرو و اویل فری به ما در درک عمیق تری از ساختار و عملکرد هر یک از کمپرسورها کمک می کند.

کمپرسور باد پیستونی

کمپرسور پیستونی به کمپرسوری گفته می شود هوا به وسیله حرکت رفت و برگشتی پیستون در داخل سیلندر، فشرده می شود. به همین دلیل نام دیگر کمپرسور پیستونی، کمپرسور رفت و برگشتی نیز می باشد. این دسته از کمپرسور ها در دسته بندی کمپرسور های جابه جایی مثبت قرار می گیرند.

کمپرسور باد اسکرو

در کمپرسور اسکرو هوا توسط دو پیچ یا روتور فشرده می شوند به این صورت که دندانه‌های یکی از پیچ‌ها در فاصله بین دندانه‌های دیگر پیچ فرو می‌روند. با حرکت هوا در امتداد پیچ‌ها، فاصله بین دندانه‌ها کوچکتر و کوچکتر می‌شود، بنابراین هوا بیشتر و بیشتر فشرده می‌شود. این روش بسیار هوشمندانه است که به این مدل کمپرسور، کمپرسور اسکرو گفته می شود.

کمپرسور باد اویل فری

کمپرسور اویل فری یک دستگاه مکانیکی است که فرایند فشرده سازی هوا بدون دخالت روغن انجام می شود که به آن کمپرسور بدون روغن نیز گفته می شود.

معرفی اجزای کمپرسور باد

تا اینجا با انواع کمپرسورهای باد آشنا شدیم کمپرسورهای باد از چندین قطعه اصلی تشکیل شده اند که هر کدام نقش مهمی در عملکرد کمپرسوها ایفا می کنند. در این قسمت به معرفی اجزای کمپرسور باد می پردازیم.

واحد هواساز کمپرسور باد

یکی از مهمترین قطعاتی که در ساخت کمپرسور پیستونی به کار  گرفته می شود واحد هواساز است. این قطعه وظیفه فشرده سازی هوا را دارد. دو مدل واحد هواساز در بازار ایران موجود است: هواساز ایتالیایی و هواساز چینی

الکتروموتور کمپرسور باد

یکی از مهمترین قطعات به کار رفته در ساخت کمپرسورهای باد، الکتروموتور (Electromotor) یا دینام می باشد. الکتروموتور انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند و از این طریق نیروی لازم را برای عملیات فشرده سازی هوا توسط کمپرسور باد را فراهم می کند. ظرفیت فشرده سازی هوا کمپرسور رابطه مستقیمی با توان الکتروموتور دارد. الکتروموتور توسط تسمه ای به واحد هواساز متصل می باشد که با به چرخش درآوردن فلکه سیلندر هواساز، فرایند فشرده سازی هوا صورت می گیرد.

مخزن ذخیره هوای فشرده

هوای فشرده تولید شده از کمپرسور باد به سمت مخزن ذخیره (Tank) فرستاده می شود تا در زمان نیاز بتوان از آن استفاده نمود. موضوعی که در رابطه با مخزن ذخیره هوا بسیار مهم است:

مخزن ذخیره هوا به دو صورت قابل ساخت هستند: مخزن ذخیره خوابیده و مخزن ذخیره ایستاده

در صورتیکه در محیط کاری خود به لحاظ فضا محدودیتی دارید بهترین گزینه استفاده از مخزن ذخیره ایستاده می باشد به لحاظ کارایی و کیفیت هر دو حالت مخزن (افقی و خوابیده) هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند.

به منظور جابه جایی راحتر مخزن ذخیره هوا در بیشتر مواقع چرخ هایی در زیر مخزن نصب می شود و البته جنس چرخ هایی که استفاده می شود بسیار مهم است چرخ ها باید به گونه ای باشد که تحمل وزن زیاد مخزن ذخیره هوا را داشته باشند و همچنین حرکت نرم و روانی داشته باشند تا به راحتی بتوانید مخزن را جابه جا کنید.

نوع رنگ دیواره های بدنه داخلی باید از رنگ اپوکسی باشد تا در برابر خوردگی و پوسیدگی ها از مقاومت بالایی برخوردار باشند.

همانطور که می دانید هوای فشرده تولید شده از کمپرسور باد حاوی مقداری رطوبت است که به مرور زمان در انتهای مخزن آب انباشته می شود برای جلوگیری از زنگ زدن دیواره های داخلی مخزن ذخیره بهتر است هر هفته بوسیله شیر تخلیه ای که در مخزن تعبیه شده است آب جمع شده در انتهای مخزن تخلیه شود.

سوپاپ اطمینان کمپرسور باد

در بین تمام اجزای کمپرسور باد بعضی از قطعات مانند سوپاپ اطمینان (Safety Valve) جنبه ایمنی دستگاه را دارد. مخزن ذخیره هوا تحمل فشار معینی را دارد زمانیکه فشار هوای فشرده درون مخزن بیشتر از حد مجاز شود برای جلوگیری از انفجار مخزن و آسیب دیدن کمپرسور باد این قطعه یعنی سوپاپ اطمینان به صورت خودکار فعال شده و باز می شود تا هوای اضافی را سریعا تخلیه کند.

به این ترتیب فشار مخزن کمتر شده و به حد مجاز می رسد. برای اطمینان از سالم بودن شیر اطمینان می توانید سوپاپ اطمینان را به سمت بالا بکشید و چک کنید در این هنگام آیا هوای درون مخزن ذخیره تخلیه می شود یا خیر؟

داخل سوپاپ ازمینان یک فنر وجود دارد زمانیکه فنر به حالت فشرده در بیاید سوپاپ اطمینان باز می شود و وقتیکه فنر به حالت عادی خ.د برگردد سوپاپ اطمینان نیز بسته می شود.

محرک (Actuator) کمپرسور باد

محرک کمپرسور باد قطعه ای است که از طریق حرکت خطی و یا چرخشی، هوای فشرده تولید شده از کمپرسور باد را به سمت شلنگ خروجی برای ابزارالات و تجهیزات پنوماتیکی هدایت می کند.

در برخی مواقع دیده شده است که کمپرسور باد سالم است ولی فشار هوای تولید شده از آن کاهش پیدا کرده است یکی از احتمالات می تواند بخاطر خرابی محرک (Actuator) باشد باید این قطعه را بررسی کنید در صورتیکه گرفتگی در آن وجود داشته باشد اقدام به برطرف نمودن آن کنید.

گیج فشار کمپرسور باد

گیج فشار (Pressure Gauge) که با نام مانومتر یا درجه باد نیز شناخته می شوند یکی دیگر از اجزای کمپرسور باد می باشد که وظیفه نشان دادن فشار هوای فشرده داخل مخزن ذخیره را دارد. گیج فشار در دو مدل در بازار موجود می باشند و مدلهای مختلفی دارند و فشار هوا را بر حسب بار، psi یا کیلو پاسکال نشان می‌دهد.:

طبیعتا مدل دیجیتال آن از دقت اندازگیری بالاتری نسبت به مدل آنالوگ برخوردار است.

شیر ورودی و خروجی هوای مخزن

هوای فشرده تولید شده از کمپرسور باد از طریق شیر ورودی هوا (Inlet Valves) وارد مخزن ذخیره می شود و هوای فشرده از مخزن ذخیره از طریق شیر خروجی هوا (Outlet Valves) خارج می شود.

فیلتر هوا کمپرسور باد

هوای محیط حاوی ذرات آلاینده و آلودگی هایی است که حتما قبل از ورود به کمپرسور باد باید از فیلتر هوا عبور کند تا هوای تمیزی وارد سیستم کمپرسور باد شود.

فیلتر هوا (Air Filter)  قبل از شیر ورودی هوا یه کمپرسور نصب می شود تا از ذرات گرد و غبار به کمپرسور جلوگیری کند.

فیلتر روغن کمپرسور باد

از دیگر اجزای کمپرسور باد می توان به فیلتر روغن (Oil Filter) اشاره نمود. کمپرسورهای اویل اینجکت که به نام کمپرسورهای روغنی شناخته می شوند از روغن به عنوان روانکاری و خنک سازی قطعات متحرک به کار رفته در کمپرسور استفاده می کنند.

استفاده از فیلتر روغن به منظور حفظ کیفیت روغن روان کاری می باشد. با گذشت زمان ذرات آلاینده به روغن اضافه می شود به همین دلیل فیلتر روغن با تصفیه کردن روغن از آلاینده ها کمک به حفظ کیفیت روانکاری و خنک سازی آن می کند.

پیش از معرفی یکی دیگر از اجزای کمپرسور باد از شما دعوت می کنیم به مقاله بهترین روغن پمپ باد هم سر بزنید.

رگولاتور کمپرسور باد

رگولاتور (Regulator) قطعه ای است که بوسیله آن می توان فشار هوای خروجی از کمپرسور باد را افزایش و یا کاهش داد.

شیر یکطرفه کمپرسور باد

از دیگر اجزای کمپرسور باد به غیر از سوپاپ اطمینان می توان به شیر یکطرفه (One Way Valve) اشاره نمود. این قطعه در مسیر عبور هوای فشرده از کمپرسور به مخزن قرار می گیرد.

همانطور که از نام آن پیدا است این شیر فقط اجازه ورود یکطرفه جریان هوا از کمپرسور به مخزن ذخیره را می دهد و مانع از بازگشت هوا از مخزن به کمپرسور می شود.

در صورتی که شیر یکطرفه خراب شود و به درستی کار نکند و هوا از مخزن ذخیره به کمپرسور برگردد موجب آسیب دیدن قطعات آن می شود و هزینه زیادی را صرف تعمیر نمودن آن باید کنید.

کلید قطع کن کمپرسور باد

کلید قطع کن (Pressure Switch) یا پرشر سوئیچ قطعه ای است که با استفاده از سنسورهایی که دارد فشار هوا را می سنجد در صورتیکه فشار هوا مخزن بشتر از حد مجاز شود کلید قطع کن عمل می کند و فرمان قطع الکتروموتور می دهد و سریعا دستگاه را خاموش می کند. و هنگامیکه فشار مخزن از حد استاندارد و تعریف شده کمتر شود پرشر سوئیچ مجدد مدار الکتریکی را به جریان می اندازد و الکتروموتور را روشن می کند تا فرایند فشرده سازی هوا تکرار شود. کلید قطع کن یکی دیگر از اجزای کمپرسور باد است که جنبه ایمنی برای دستگاه را دارد.

تابلو برق کمپرسور باد

عموما کمپرسورهای پیستونی در ظرفیت های بالاتر که نیاز به برق سه فاز دارند از تابلو برق استفاده می کنند. تابلو برق جنبه حفاظتی از کمپرسور در برابر نوسانات ولتاژ برق را دارد.

تسمه کمپرسور باد

تسمه نقش انتقال قدرت از الکتروموتور به واحد هواساز را دارد. رگلاژ بودن تسمه بسیار مهم است برای همین منظور شاسی زیر الکتروموتور به صورت متحرک طراحی شده است که قابلیت رگلاژ را داشته باشد

حفاظ تسمه کمپرسور باد

حفاظ تسمه به شکل توری فلزی هست که در پشت الکتروموتور و هواساز نصب می شود که نقش حفاظتی و جلوگیری از آسیب احتمالی به کاربر را دارد.

اجزای کمپرسور باد پیستونی

کمپرسور پیستونی از نوع کمپرسور جابه جایی مثبت و یا رفت و برگشتی محسوب می شوند که در آن با حرکت دورانی میل لنگ به وسیله شاتون ها عملیات فشرده سازی هوای فشرده صورت می پذیرد.

در مقاله قطعات کمپرسور پیستونی به طور کامل با اجزای به کار رفته در این نوع از کمپرسورها آشنا شدیم.

اجزای کمپرسور باد اسکرو

کمپرسور اسکرو از دو روتور مارپیچ گونه تشکیل شده است بر خلاف کمپرسورهای پیستونی می توان از آنها به صورت مداوم و بی وقفه استفاده نمود ظرفیت کمپرسور اسکرو از ۱۰۰۰ لیتر بر دقیقه به بالا هستند.

کمپرسور اسکرو از قطعات زیادی تشکیل شده است که نقش بسیار مهمی در عملکرد و کارایی دستگاه دارند.

اجزای کمپرسور باد اویل فری

کمپرسور اویل فری (بدون روغن) از قطعات خاصی تشکیل شده اند که  نقش بسیار مهمی در عملکرد و کارایی دستگاه دارند در جدول زیر به بررسی مهمترین اجزای تشکیل دهنده کمپرسور اویل فری می پردازیم.

خلاصه و جمع بندی

اجزای کمپرسور باد نقش بسیار مهمی در عملکرد صحیح کمپرسور باد دارند. در این مقاله با اجزای انواع کمپرسور باد و نحوه عملکرد آنها آشنا شدیم. کیفیت اجزا و قطعات به کار رفته در کمپرسور باد رابطه مستقیمی با راندمان بالا و قیمت دستگاه دارد.

سوالات متداول:

سوال اول: سیستم خنک کننده در کمپرسور اسکرو به چه صورت است؟

رادیاتور و فن به عنوان سیستم خنک کننده کمپرسور اسکرو محسوب می شوند. دمای بالا هوای فشرده با عبور از پره های داخل رادیاتور کاهش پیدا می کند. فن هم در کنار رادیاتور عمل می کند و حرارت رادیاتور را به بیرون از دستگاه منتقل می کند.

سوال دوم: بهترین برند تابلو برق کمپرسور اسکرو چیست؟

تابلو برق کمپرسور اسکرو علاوه بر اینکه باید شامل بیمتال فن، بیمتال موتور، کنترل فاز، پرشر سوییچ و ترنسمیتر باشد باید از برند خوبی نیز تهیه شده باشد. برند های موجود کنتاکتور های تابلو برق که برای کمپرسور اسکرو استفاده می شود: اشنایدر، ال اس LS و هیوندا.

برند اشنایدر از سایر برند ها مطرح تر است به علت قیمت بسیاری بالاتری که دارد عموما در کمپرسور های اسکرو استفاده نمی شود. برند LS کره جنوبی از محبوبیت بیشتری برخوردار است چرا که هم برند خوبی است و هم کیفیت قابل اعتمادی دارد. اما برند هیوندا تعریف چندانی ندارد صرفا قیمت پایینی دارد.

سوال سوم: آیا اتودرین همان شیر تخلیه دستی است؟

خیر. شیر تخلیه دستی به صورت دستی توسط اپراتور باز و بسته می شود و اما اتودین در واقع شیر تخلیه اتومات است و نیاز به کاربر ندارد از مزیت اتودرین این است که بر اساس زمانبندی که برای آن مشخص می کنید می تواند آب مخزن را خودکار تخلیه کند.