کمپرسور باد از قطعات متحرک زیادی تشکیل شده است برای جلوگیری از سایش و اصطحکاک قطعات باید از روغن های مخصوصی استفاده نمود. این روغن ها با توجه به نوع کمپرسور باد، شرایط کارکرد و دمای محیط متفاوت هستند در ادامه به معرفی بهترین روغن کمپرسور باد می پردازیم.
بهترین روغن کمپرسور باد
بهترین روغن کمپرسور باد براساس ویسکوزیته (گرانروی) و طبق استاندارد VDL طبقه بندی می شوند. ویسکوزیته به میزان غلظت و قوام روغن گفته می شود. ویسکوزیته هر چقدر بالاتر باشد روغن آرام تر و آهسته تر جاری می شود برای درک بهتر آب و عسل را در نظر بگیرید ویسکوزیته آب پایین تر هست برای همین به سرعت جاری می شود ولی در مقابلش ویسکوزیته عسل بالاتر هست و آهسته تر و آرام تر جاری می شود.
بهران کمپرسور VDL، روانکار مخصوص کمپرسور های رفت و برگشتی می باشد که با استفاده از روغن پایه و مواد افزودنی مرغوب تولید می شود. از مزیت های این روغن می توان به پایداری حرارات و اکسیداسیون عالی، محافظت بسیار خوب در برابر خوردگی و زنگ زدگی، جدا پذیری مطلوب روغن از آب اشاره کرد.
اهمیت روغن کمپرسور باد
روغن کمپرسور باد نقش حیاتی در عملکرد صحیح و طول عمر دستگاه دارد در جدول زیر به بررسی علت اهمیت استفاده روغن در کمپرسورهای باد می پردازیم.
| روانکاری قطعات | روغن کمپرسور باد به صورت یک لایه روغن نازک میان قطعات متحرک قرار می گیرد و باعث می شود تا قطعات متحرک عملکرد روان تری داشته باشند . |
| کاهش دما کمپرسور | کمپرسور باد در طی فرایند فشرده سازی هوا گرمای زیادی تولید می کند یکی از وظایف روغن این است که گرمای تولید شده را به بیرون از دستگاه منتقل کند تا کمپرسور هوا داغ نکند. در صورت استفاده از روغن نامناسب انتقال حرارت به درستی صورت نمی گیرد و کمپرسور به علت داغ کردن سریعا خاموش می شود. |
| جلوگیری از خوردگی | روغن کمپرسور باد باعث روانکاری و کاهش دمای قطعات متحرک می شود همین امر از اصطحکاک و خوردگی قطعات در بلند مدت جلوگیری می کند. |
| آب‌بندی کمپرسور | روغن با پر کردن فضای خالی میان قطعات متحرک کمپرسور باعث آب بندی آن شده که از نشت هوا و افت فشار هوا جلوگیری می کند. |
| حذف ذرات گرد و غبار | هوای محیط اطراف کمپرسور باد دارای آلودگی ها و ذرات گرد و غباری است که قبل از ورود به واحد هواساز کمپرسور بخشی از ذرات بزرگتر توسط فیلتر هوا جذب می شود ولی ذرات ریزتر و براده های فلزی موجود در سیستم توسط روغن شستشو و جذب می شود. |
انواع روغن کمپرسور باد
قبل از انتخاب روغن مناسب برای کمپرسور باد باید بدانید قصد تهیه چه نوع روغنی برای چه مدل از کمپرسور هوا را دارید. به طور کلی دو نوع کمپرسور باد داریم: کمپرسور باد پیستونی و کمپرسور باد اسکرو که هر کدام نیاز به روغن خاصی دارند که در ادامه به آن می پردازیم.
روغن کمپرسور باد بر اساس نوع پایه ای که دارند (معدنی و مصنوعی)، ویسکوزیته دارای گریدهای متفاوتی هستند مثلا در رابطه با روغن کمپرسور بهران گریدهای ۳۲ – ۴۶ – ۶۸ – ۱۰۰ – ۱۵۰ و … وجود دارد که هر کدام به لحاظ مشخصات فیزیکی و شیمیایی، شاخص گرانروی، نقطه اشتعال و ریزش و دانسیته متفاوت از یکدیگر هستند.
روغن کمپرسور پیستونی
برای کمپرسور پیستونی حتما از روغن های مصنوعی یا سینتیک synthetic oil استفاده کنید چرا که طول عمر بیشتری و مقاومت بیشتری در برابر بخار شدن نسبت به روغن های معدنی دارند. این نوع روغن ها قدرت بالایی در جذب گرما و انتقال آن به بیرون از دستگاه دارند. روغن VDL با گرید ۱۰۰ بهترین انتخاب می باشد.
در جدول زیر به بررسی مشخصات روغن بهران برای کمپرسور باد پیستونی می پردازیم.
| مشخصات | گرانروی | شاخص گرانروی | نقطه اشتعال C° | نقطه ریزش C° | دانسیته |
| روش آزمون | ASTM – D445 | ASTM – D2270 | ASTM – D92 | ASTM – D97 | ASTM – D4052 |
| VDL 100 | ۱۰۰ ۱۱ | ۹۵ | ۲۴۴ | ۹- | ۸۸۵ |
برای آشنایی بیشتر با جزییات آن پیشنهاد می کنیم به مقاله روغن کمپرسور پیستونی سر بزنید.
روغن کمپرسور اسکرو
روغنی که برای کمپرسور اسکرو استفاده میشود روغن VDL با گرید ۶۸ است. از روغن هیدرولیک ۶۸ به هیچ عنوان برای کمپرسور اسکرو استفاده نکنید چرا که هیدرولیک ۶۸ ماده آنتی فوم ندارند.
آنتی فوم باعث میشود که روغن کف نکند. وجود کف در روغن باعث از کار افتادن زود هنگام فیلتر سپراتور میشود و روغن وارد خطوط می شود. علاوه بر این سبب آسیب جدی به دستگاه میشود که هزینه تعمیر بالایی خواهد داشت.
در جدول زیر به بررسی مشخصات روغن بهران برای کمپرسور باد اسکرو می پردازیم.
| مشخصات | گرانروی | شاخص گرانروی | نقطه اشتعال C° | نقطه ریزش C° | دانسیته |
| روش آزمون | ASTM – D445 | ASTM – D2270 | ASTM – D92 | ASTM – D97 | ASTM – D4052 |
| ۶۸ VDL | ۸٫۶ ۶۸ | ۹۶ | ۲۳۰ | ۹- | ۸۷۴ |
برای آشنایی بیشتر با جزییات آن پیشنهاد می کنیم به مقاله روغن کمپرسور اسکرو سر بزنید.
ویژگی روغن کمپرسور باد
روغن کمپرسور باد باید حداقل دارای چهار ویژگی باشد تا مناسب استفاده باشد.
- گرانروی مناسب کمپرسور باد
- دارا بودن ویژگی پاک کنندگی و خنک کنندگی
- داشتن خاصیت ضد کف
- ضد خوردگی و ضد زنگ زدگی
انتخاب برند روغن کمپرسور باد
معروف ترین برند، روغن کمپرسور باد شل Shell است. اما سوال اینجاست که آیا واقعا این روغن وارد ایران میشود یا نه؟ واقعیت امر این است که روغن شل وارد ایران نمی شود روغن هایی که با برند شل در ایران به فروش می رسد فقط بسته بندی آن را دارد!
پس با این وجود که روغن شل اصل وارد ایران نمی شود باید از چه روغنی برای کمپرسور اسکرو استفاده کنیم؟ در حال حاضر بهترین روغن موجود در ایران روغن کمپرسور باد بهران است.
راهنمای خرید روغن کمپرسور باد
انتخاب نوع روغن کمپرسور باد بستگی به شرایط آب وهوایی و دمای محیط در فصل های سال دارد. برای انتخاب بهترین روغن کمپرسور باد در جدول زیر به بررسی ۳ فاکتور مهم می پردازیم.
| ویسکوزیته یا گرانروی | به مقاومت روغن در برابر جاری شدن یا تغییر شکل ویسکوزیته یا گرانروی می گویند. هرچه ویسکوزیته روغن بیشتر باشد به این معناست که روغن به سختی می‌تواند حرکت کند. |
| محدوده دما | هر روغنی قابلت تحمل دمای به خصوصی را دارد و روغن کمپرسور باد باید با توجه به دمای محیط و گرمایی که کمپرسور حین کار ایجاد می کند مقاوم باشد و خاصیت روان کنندگی و خنک کنندگی خود را حفظ کند. |
| مواد افزودنی | مواد افزودنی که به منظور بهبود عملکرذ به روغن کمپرسور باد اضافه شده است باعث می شود روغن خاصیت ضد زنگ زدگی و ضد خوردگی، مقاومت در برابر اکسیداسیون، مخلوط نشدن در آب پیدا کند. |
مقدار روغن مورد نیاز کمپرسور
مقدار روغن کمپرسور باد بستگی به ظرفیت و حجم کمپرسور شما دارد. بطور کلی هر چقدر حجم و ظرفیت کمپرسور باد بزرگتر باشد بالطبع روغن بیشتری نیاز است.
اما به طور کلی روغن های کمپرسور اسکرو در ظرف های ۲۰ لیتری فروخته میشود. مقدار مناسب روغن برای مخزن سپراتور دقیقا برابر جایی است که نوار سبز رنگ وجود دارد. برای اینکه اطمینان پیدا کنید دقیقا کمپرسور اسکرو تان چند لیتر روغن نیاز دارد کافی است زمان خرید از فروشنده بپرسید تا راهنمایی تان کند.
در رابطه به کمپرسور پیستونی به این صورت هست که در وسط شیشه روغن نما خطی کشیده شده است تا این میزان روغن ریخته شود مناسب است در صورتی که روغن بالاتر از خط نشانگر باشد مشکلی برای کمپرسور شما ایجاد نمی شود فقط سرریز می شود و بدنه هواساز کثیف می شود.
نکته مهم درباره هر دو کمپرسور باد این است که مراقب باشید تا روغن کمتر از میزان مشخص شده نباشد در این صورت به علت کمبود روغن آسیب جدی به کمپرسور باد وارد می شود.
عواقب کارکرد کمپرسور بدون روغن
در صورتی که کمپرسور باد بدون روغن کار کند، عواقب جبران‌ناپذیری در پی خواهد داشت. از جمله این عواقب برای کمپرسور پیستونی می توان به گیرر کردن پیستون در سیلندر، شکستگی شاتون و خوردگی میل لنگ اشاره کرد.
- بالا و پایین رفتن پیستون بدون روغن، موجب افزایش اصطکاک و سایش میشود. این امر، در نهایت منجر به گیر کردن پیستون در سیلندر میشود.
- شاتون، قطعه‌ای است که پیستون را به میل لنگ متصل می‌کند. در صورتی که پیستون در سیلندر گیر کند، شاتون نیز می‌شکند.
- میل لنگ، قطعه‌ای است که شاتون‌ها را به یکدیگر متصل می‌کند. در صورتی که شاتون‌ها بشکند، ممکن است میل لنگ نیز دچار خوردگی شود.
خلاصه و جمع بندی:
استفاده از روغن مناسب و با کیفیت، موجب افزایش طول عمر و کارایی کمپرسور میشود. بنابراین، لازم است که همواره سطح روغن کمپرسور را کنترل کنید و در صورت نیاز، آن را به مقدار مناسب پر کنید.
روغن کمپرسور اسکرو باید از نوع VDL باشد و از روغن هیدرولیک ۶۸ استفاده نشود. بهترین روغن موجود در ایران برای کمپرسور اسکرو روغن VDL68 بهران است. و روغن مناسب کمپرسور پیستونی VDL100 می باشد.
سوالات متداول:
سوال اول: آیا روغن برند شل Shell اسکرو در بازار است خوب است؟
تا جایی که در این چندین و چند ساله من دیدم روغن شل مستقیما وارد ایران نمی شود و اکثر روغن هایی که تحت برند شل بفروش می رسند داخل ایران پر می شوند بنابراین خرید آن توصیه نمی شود. چون حتی اگر داخل آن VDL هم باشد باز آن را باید با قیمت خیلی گران تر خریداری کنید
سوال دوم: آیا روغن هیدرولیک هم می توان در کمپرسور اسکرو استفاده کرد؟
خیر. روغن های هیدرولیک مناسب کمپرسور اسکرو نیستند چرا که باعث ایجاد چسبندگی بین روتور های ایرند می شوند و به مرور زمان آسیب جدی به کمپرسور وارد می کنند.